SŁONECZNICA

Słonecznica (Leucaspius delineatus syn. Squalius delineatus) – jest rybą należącą do rodziny karpiowatych. Potocznie nazywaną również owsianką i jest jedynym przedstawicielem rodzaju Leucaspius. Spotkać ją można w małych zbiornikach wodnych lub w leniwie (wolno) płynących rzeczkach. Jest rybą stadną i żyje w dużych stadach od dorzecza Renu, na północ od Alp, po dorzecza Uralu. Występuje również w zlewiskach morza Kaspijskiego. W Polsce jest dość pospolitą rybą i występuje w większości rzek, na obszarze całego kraju.


Domena eukarionty
Królestwo zwierzęta
Typ strunowce
Podtyp kręgowce
Gromada promieniopłetwe
Rząd karpiokształtne
Rodzina karpiowate
Rodzaj Leucaspius
Heckel & Kner, 1858
Gatunek słonecznica

Ryba Słonecznica dojrzałość płciową uzyskuje jak na nasze warunki, wyjątkowo szybko. Już pod koniec pierwszego roku życia jest gotowa do rozrodu. Na tarło wybiera gęsto porośnięte roślinnością płycizny. To tam samica składa ikrę. Za pomocą specjalnego, krótkiego pokładełka przykleja ją do łodyg roślin. Ikra ma średnice około jednego mm i kolistymi lub spiralnymi rzędami jest przytwierdzana do roślin. Do czasu wylęgu piecze, czyli pilnowanie opiekę nad ikrą przyjmuje samiec. Trwa to około 9, czasem 12 dni. Po tym okresie wykluwający się narybek staje się od razu bardzo aktywny. Tworzy pod powierzchnią wody duże ławice i tam żeruje. tarło Słonecznicy odbywa się od kwietnia nawet do czerwca. Ciekawostką jest to że u samicy na okres tarł pojawiają się w okolicy odbytu trzy okrągłe wypukłości. Natomiast samiec tak jak u większości gatunków, pokrywa się wysypką tarłową.

Słonecznica zazwyczaj żyje w dużych stadach. Najczęściej trzyma się pod samą powierzchnią wody. Lubi przebywać w pasie przybrzeżnym, wśród gęsto porastającej tam roślinności. Młode osobnik początkowo żywią się głównie planktonowymi glonami. Natomiast z czasem, już te starsze zjadają plankton zwierzęcy i roślinny. Żywią się również owadami. Chętnie je pobierają z powietrza do wody , kiedy te im się tam trafiają.

Ryba ta posiada wrzecionowate ciało, lekko bocznie spłaszczone. Jest jak na nasze wody malutkich wymiarów. Dorosłe osobniki osiągają zaledwie 6 do 9 cm długości. Przy czym samice są dłuższe od samców i mogą dorastać do około 12 cm. Ciało pokryte jest słabo osadzonymi łuskami. Są one duże, srebrzyście lśniące i jest ich wzdłuż ciała 44 do 48. Natomiast niepełna linia boczna zaznaczona jest jedynie na 7 - 12 łuskach. Słonecznica wyposażona jest w mały, górnie ustawiony otwór gębowy. Natomiast jej spiczaste zakończenie żuchwy, łagodnie wchodzi w płytkie zagłębienie szczęki. Uzbrojonej w zęby gardłowe, jedno, czasem dwurzędowe. Krawędź brzuszna słonecznicy, pomiędzy płetwami brzusznymi, a płetwą odbytową zbudowany jest w formie kila. Jej wydłużone ciało ozdabia biegnąca wzdłuż, długa, niebieska smuga. Szczególnie wyraźnie widoczna w trzonowej części ogona. Grzbiet z kolei mieni się barwą brązowawą, przechodzącą nawet w barwę oliwkową. Płetwy najczęściej są ciemnoszare, czasem spotykane z czerwonawym odcieniem. Brzuch ryby jest białawy, a boki intensywnie srebrzyste, mieniące się niebieskawym połyskiem.

Słonecznica jest nie wiadomo dlaczego uznana w naszym regulaminie połowów, jako gatunek chroniony. Często mylona jest również ze Stynką, co dodatkowo komplikuje sprawę. Na pierwszy rzut oka trudno rozróżnić te dwa gatunki. W niektórych rejonach Polski wolno łowić np: okonie na słonecznice (a jest to z pewnością najlepszy żywiec na okonie). W innym z kolei wolno łowić na stynkę,( która jest wymarzoną przynętą na sandacza). Sami strażnicy przeprowadzający nad wodą kontrole mają z tym kłopot. Dlatego czasami bywa z tym wesoło, szczególnie jak strony nie mogą sobie udowodnić racji.


Jednak są różnice pozwalające te ryby oddzielić od siebie i warto o nich wiedzieć.

Przede wszystkim ryby te należą do rzędu innych rodzin. Jak pisałem na początku słonecznica jest rybą z karpiowatych. Stynka natomiast z łososiowatych. Jednak to nie jest różnicą wizualną. Pierwszą naoczną różnicą jest budowa szczęk obu ryb. Słonecznica ze względu na miejsce przebywania i sposób pobierania pokarmu ma szczęki typu powierzchniowego, które nie są wyposażone w widoczne zęby. Natomiast Stynka jako łososiowata, posiada silną szczękę, uzbrojoną w zęby i o typowym dla tego gatunku kształcie. Na dodatek słonecznice nie posiadają w przeciwieństwie do stynki płetwy tłuszczowej. (tak jak wszystkie ryby karpiowate) Stynka jako ryba drapieżna przebywa w zgoła inny środowisku. Żeruje w toni podwodnej i poluje na bezkręgowce i narybek. Więc można powiedzieć że wizualnie niewiele różnie te dwie ryby. Jednak wytrawne oko pozwoli je odróżnić, szczególnie po budowie głowy.

 

                              jurcys (Jurek Borus)